Ώμος

Ο ώμος μας αποτελείται από διάφορες επιμέρους αρθρώσεις, που σε συνεργασία με τους μύες, τους τένοντες και τους συνδέσμους της περιοχής επιτρέπουν ένα μεγάλο εύρος κίνησης προς διάφορες κατευθύνσεις. Μας δίνει έτσι τη δυνατότητα να φτάνουμε την πλάτη μας, να φτάνουμε αντικείμενα πάνω από το κεφάλι μας και ότι γενικά θεωρούμε αυτονόητο στην καθημερινότητά μας.

Ωστόσο το μεγάλο αυτό εύρος κίνησης έχει και την τιμή του. Πολύ συχνά ο ώμος μας παθαίνει κακώσεις (πολύ συχνά είναι τα κατάγματα του ώμου), άλλες φορές προκαλείται αστάθεια (όπως για παράδειγμα μετά από ένα εξάρθρημα ώμου), ή καταπονείται και οι τένοντες παθαίνουν ρήξεις. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η απώλεια της λειτουργίας του ώμου, που εμείς αντιλαμβανόμαστε ως πόνο και ως ελαττωμένο εύρος κίνησης.

Οι συχνότερες παθήσεις του ώμου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

• εκφυλιστικές παθήσεις (σύνδρομα προστριβής, τενοντοπάθεια στροφικού πετάλου του ώμου, ασβεστοποιός τενοντίτιδα του ώμου, αρθροπάθεια στροφικού πετάλου του ώμου, τενοντοπάθεια μακράς κεφαλής δικεφάλου μυός)
• τραυματικές κακώσεις-κατάγματα (κατάγματα υποκεφαλικά βραχιονίου, κλείδας, ωμοπλάτης, ωμοπλατο-θωρακικός διαχωρισμός, εξαρθρήματα ώμου και αστάθεια)
• πιεστική νευροπάθεια
• ατροφία μυών
• όγκοι

Για τη διάγνωση των παραπάνω παθήσεων απαραίτητη είναι πάντα η κλινική εξέταση του ασθενούς, η σωστή λήψη του ιατρικού ιστορικού και επιβεβαιώνεται με απεικονιστικές εξετάσεις όπως είναι:

 

• απλές ακτινογραφίες
• υπέρηχος
• μαγνητική τομογραφία
• αξονική τομογραφία

 

Οι παραπάνω απεικονιστικές εξετάσεις, όπως και ότι άλλο κριθεί απαραίτητο ανά περίπτωση, δεν υποκαθιστούν η μία την άλλη, καθώς από την καθεμιά από αυτές λαμβάνουμε διαφορετικές πληροφορίες. Εντούτοις, βοηθούν ώστε να θεμελιωθεί η σωστή διάγνωση, που είναι και το κύριο βήμα για να προταθεί στη συνέχεια η θεραπεία. Η απλή ακτινογραφία είναι απαραίτητη, καθώς από αυτή λαμβάνουμε αρκετές πληροφορίες τόσο για τη διάγνωση όσο και για τον αποκλεισμό άλλων διαγνώσεων. Ο υπέρηχος του ώμου είναι μια φθηνή, ανώδυνη και χωρίς ακτινοβολία μέθοδος για να προσεγγίσουμε την πάθηση, που μας παρέχει και δυναμικές εικόνες, καθώς επίσης χρησιμοποιείται και για την έγχυση φαρμακευτικών ή βιολογικών παραγόντων υπό την καθοδήγησή του, παρέχοντας βέλτιστα αποτελέσματα, με περισσότερη ακρίβεια στο σημείο της έγχυσης. Η μαγνητική τομογραφία είναι η περισσότερο διαδεδομένη απεικονιστική μέθοδος, καθώς παρέχει τις περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά στην κατάσταση των μυών, τενόντων, συνδέσμων και έτσι μας δίνει μια πιο πλήρη εικόνα της ανατομίας του ώμου. Τέλος, η αξονική τομογραφία παρέχει άριστες πληροφορίες σε σχέση με τον οστικό σκελετό και είναι ιδιαίτερα χρήσιμη ιδίως στον προεγχειρητικό σχεδιασμό συγκεκριμένων παθήσεων.

 

Εφόσον τεθεί η διάγνωση, εξηγείται στον ασθενή αναλυτικά η φύση της πάθησης και προτείνεται η καταλληλότερη θεραπεία με βάση την ηλικία, το φύλο, το χέρι (αν είναι το “καλό χέρι” ή όχι) του ασθενούς, το επίπεδο καθημερινής δραστηριότητας και τις ανάγκες, καθώς επίσης και τη γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς (συνοδά ιατρικά προβλήματα).

 

Οι επιλογές της θεραπείας είναι αρκετές και ακολουθούν πάντα μια κλιμάκωση, από την απλούστερη και πιο άμεση προς την πιο σύνθετη. Έτσι πρώτα γίνεται προσπάθεια συντηρητικής θεραπείας (εκτός από τις περιπτώσεις όπου αυτό δεν είναι ιατρικώς εφικτό).

 

Στην συντηρητική θεραπεία συμβάλλουν τα εξής:

 

• παγοθεραπεία
• ανάρτηση του μέλους
• αποφυγή άρσης βαρών με τα χέρια άνωθεν του ύψους των ώμων
• μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• ασκήσεις φυσικοθεραπείας – πρόγραμμα ενδυνάμωσης του ώμου
• θεραπευτικές εγχύσεις αυξητικών παραγόντων (PRP) υπό υπερηχογραφικό έλεγχο

Εφόσον τα συμπτώματα παραμένουν παρά τη συντηρητική θεραπεία, τότε ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο προς αποκατάσταση του προβλήματος. Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές ανάλογα με την πάθηση και τη βαρύτητα αυτής. Η επιτυχία του χειρουργείου εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς, το είδος της πάθησης, το επίπεδο καθημερινής δραστηριότητας και τις προσδοκίες του ασθενούς, καθώς επίσης και από τη σωστή επιλογή της μεθόδου. Μεγάλης σημασίας είναι η εξατομικευμένη προσέγγιση του κάθε ασθενούς, έτσι ώστε μαζί με τον ορθοπαιδικό να αποφασιστεί ένα πλάνο θεραπείας που ταιριάζει στις ανάγκες και την πάθηση του ασθενούς.

Ενδεικτικά, οι χειρουργικές θεραπείες ταξινομούνται ως εξής:

• αρθροσκοπικές τεχνικές του ώμου
  • καθαρισμός/ακρωμιοπλαστική (υπακρωμιακή προστριβή)
  • συρραφή ρήξης στροφικού πετάλου (τενοντοπάθεια στροφικού πετάλου)
  • τενοτομή/τενόδεση μακράς κεφαλής δικεφάλου (τενοντοπάθεια μακράς κεφαλής δικεφάλου)
  • συρραφή προσθίου θυλάκου/αποκατάσταση βλάβης Bankart με ή χωρίς μόσχευμα κεφαλής για βλάβη Hill-Sachs (πρόσθια αστάθεια-καθέξιν εξάρθρημα ώμου)
  • μετάθεση κορακοειδούς κατά Latarjet (πρόσθια αστάθεια με οστική βλάβη Bankart)
  • οστεοσύνθεση καταγμάτων με πλάκα και κοχλίες ή ενδομυελικό ήλο
  • ανακατασκευή ανωτέρου θυλάκου-superior capsular reconstruction (αρχόμενη αρθροπάθεια στροφικού πετάλου-μη επιδιορθώσιμες ρήξεις στροφικού πετάλου)
  • αρθροπλαστική ώμου-ανατομική, ανάστροφη, ημιαρθροπλαστική (αρθρίτιδα του ώμου, υποκεφαλικά κατάγματα του ώμου, αρθροπάθεια στροφικού πετάλου)
  • ανοικτή ή αρθροσκοπική απελευθέρωση υπερπλατίου νεύρου
  • εκτομή όγκων και αποκατάσταση με ογκολογικές προθέσεις

Η αποκατάσταση μετά από ένα χειρουργείο ώμου εξαρτάται άμεσα από το είδος του χειρουργείου, την ποιότητα και τη βαρύτητα της νόσου, το επίπεδο καθημερινής δραστηριότητας και το είδος εργασίας του ασθενή, την ηλικία του καθώς επίσης και τις προσδοκίες του μετά το χειρουργείο. Ο ασθενής στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιεί μια ανάρτηση του χειρουργηθέντος μέλους ή έναν ειδικό νάρθηκα απαγωγής του ώμου για κάποιο χρονικό διάστημα, παράλληλα ξεκινά φυσικοθεραπεία στην αρχή παθητική και με την πάροδο του χρόνου υποβοηθούμενη και τέλος ενεργητική. Σημαντική είναι η συμμόρφωση του ασθενούς μετεγχειρητικά με τις οδηγίες του ορθοπαιδικού και του φυσικοθεραπευτή, οι οποίοι οφείλουν να λειτουργούν ομαδικά, δίνοντας έτσι το καλύτερο αποτέλεσμα (ανώδυνο και φυσιολογικό εύρος κίνησης του ώμου).