Χονδροπάθεια επιγονατίδας
Μια συχνή πάθηση του γόνατος
Η χονδροπάθεια επιγονατίδας ταλαιπωρεί αρκετά συχνά κυρίως νεαρούς ενήλικες με προτίμηση στο γυναικείο φύλο.
Η διάγνωσή του χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς αρκετές φορές υποκρύπτεται άλλη παθολογία του γόνατος.
Η θεραπεία πρέπει να ακολουθείται πιστά από τον ασθενή σε συνεργασία με τον ορθοπαιδικό, με σκοπό τη γρήγορη επάνοδο στην ανώδυνη καθημερινή δραστηριότητα.
Επιστημονικά εμπίπτει στον όρο «επιγονατιδομηριαίο σύνδρομο» ή αλλιώς «ιδιοπαθής πρόσθιος πόνος του γόνατος».
Τί είναι η χονδροπάθεια επιγονατίδος;
Με τον όρο χονδροπάθεια επιγονατίδος, ή ορθότερα ιδιοπαθής πρόσθιος πόνος γόνατος, αναφερόμαστε σε ένα κλινικό σύνδρομο στο οποίο προέχει ο πόνος στην περιοχή που αρθρώνεται η επιγονατίδα (το γνωστό και ως καπάκι του γόνατος) με το μηριαίο οστό.
Συναντάται συχνότερα σε νέους ασθενείς με προτίμηση στις νεαρές γυναίκες, καθώς επίσης στους αθλητές και κυρίως στους δρομείς.
Η προέλευση του πόνου είναι πολυπαραγοντική, καθώς σε αυτή συμβάλλουν διάφορες αιτίες, όπως η μυική αδυναμία του τετρακεφάλου ( και συγκεκριμένα του έσω πλατέος μυός), η κακή ευθυγράμμιση του σκέλους (γόνατο με μεγάλη λειτουργική βλαισότητα), η μυϊκή αδυναμία των απαγωγών, η κακή θέση της επιγονατίδας σε σχέση με το μηρό κατά την καμψη του γόνατος και άλλα. Όλα τα ανωτέρω έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των φορτίων που δέχεται η επιγονατίδο-μηριαία άρθρωση και τέλος αλλαγές στην ποιότητα του χόνδρου της επιγονατίδος.
Ο πόνος εγκαθίσταται ύπουλα και σταδιακά, κυρίως μετά από παρατεταμένη δραστηριότητα (τρέξιμο, ανεβοκατέβασμα σκαλών, γονάτισμα, βαθυκάθισμα, παρατεταμένη καθιστή θέση σε χαμηλές καρέκλες) και εμφανίζεται συνήθως προς το τέλος της ημέρας, όταν έχει ήδη καταπονεθεί αρκετά το γόνατο. Είναι αρκετά επίμονος, ενοχλητικός και υποχωρεί μόνο με τη σωστή θεραπεία. Μπορεί, αν δε ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, να διαρκέσει μέχρι και αρκετά χρόνια, δρώντας πλέον επιβαρυντικά ακόμα και στην ψυχική υγεία του ατόμου που τον βιώνει. Η διάγνωση βασίζεται στις κλινικές δοκιμασίες που υποβάλλει ο ορθοπαιδικός και στις απεικονιστικές μεθόδους, προς αποκλεισμό άλλης παθολογίας του γόνατος, που μπορεί να μιμείται τα συμπτώματα αυτά του επιγονατιδομηριαίου συνδρόμου.
Η θεραπεία
Η καλύτερη θεραπεία είναι φυσικά η πρόληψη. Όταν υπάρχουν οι συνθήκες αυτές που δυνητικά μπορεί να εξελιχθούν σε πόνο από χονδροπάθεια της επιγονατίδος επιβεβλημένες είναι κάποιες συνήθειες που θα αλλάξουν τη ζωή του ασθενούς, σε καθημερινή βάση, με σκοπό την αποφυγή των συμπτωμάτων. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η βελτίωση της λειτουργίας με την ενδυνάμωση του τετρακεφάλου, με ασκήσεις που αφορούν κυρίως στον έσω πλατύ μυ. Παρακάτω θα δείτε μερικές από αυτές τις οποίες μπορείτε να ακολουθείτε σε καθημερινό πρόγραμμα και προτείνονται γιατί είναι εύκολες και μπορούν να γίνουν στο σπίτι.
Τοποθετείστε μια ελαστική μπάλα ανάμεσα στα γόνατα ενώ κάθεστε με τα γόνατα σε ορθή γωνία και πιέστε την μπάλα. Κάνετε για αρχή δέκα επαναλήψεις. Σταδιακά μπορείτε να φτάσετε μέχρι και τρία σετ των 25 επαναλήψεων.
Στη δεύτερη άσκηση, ενώ ξαπλώνετε ανάσκελα τοποθετείστε την μπάλα κάτω από το γόνατο, πιέστε την προς το έδαφος με το γόνατο και στη συνέχεια εκτείνετε το γόνατο και μείνετε στη θέση αυτή για τρία δευτερόλεπτα. Αρχικά κάνετε ένα σετ των δέκα επαναλήψεων και σταδιακά μπορείτε επίσης να φτάσετε τα τρία σετ των 25 επαναλήψεων.
Ενώ είστε ξαπλωμένος στην προηγούμενη θέση, λυγίστε το άλλο γόνατο σε ορθή γωνία και με το πόδι σε έκταση και με τις μύτες των ποδιών να δείχνουν προς τα έξω όπως στην εικόνα, κάντε εκτάσεις και κρατήστε αυτή τη θέση για τρία δευτερόλεπτα. Προσοχή τα δάκτυλα του ποδιόυ πρέπει να δείχνουν προς τα έξω και όχι κατακόρυφα προς τα πάνω, αυτό βοηθά και στην άσκηση καθώς επίσης δεν καταπονεί και τη μέση.
Παρόμοια με την πρώτη άσκηση αυτή τη φορά ξαπλώνετε, πιέζετε την μπάλα ανάμεσα στα γόνατα και στη συνέχεια σηκώνετε τη λεκάνη από το έδαφος για τρία δευτερόλεπτα. Επιστρέφετε αργά στο έδαφος και κάνετε 20 επαναλήψεις.
Με παρόμοιο τρόπο πιέζοντας την μπάλα με τα γόνατα, ακουμπάτε στον τοίχο και κάνετε καθίσματα με τα γόνατα να φτάνουν σε ορθή γωνία και όχι παραπάνω. Αυτή η άσκηση είναι από τις δυσκολότερες και ως εκ τούτου ξεκινάτε με πέντε επαναλήψεις και σταδιακά αυξάνετε τον αριθμό μέχρι και 20 επαναλήψεις και τρία σετ.
Τέλος, κάνετε πάντα διατάσεις του τετρακεφάλου ανεξάρτητα με τον αριθμό των ασκήσεων που κάνατε και τη διάρκειά τους, όπως δείχνει η εικόνα. Μείνετε στη θέση αυτή για δέκα δευτερόλεπτα και επαναλάβετε για κάθε γόνατο τρείς φορές.
Μετά τις ασκήσεις βοηθά η ανάρροπη θέση των σκελών και η παγοθεραπεία. Οι ασκήσεις φυσικοθεραπείας καλό είναι να γίνονται καθημερινά, δε διαρκούν περισσότερο από μία ώρα την ημέρα και αποτελούν το βασικό όπλο για την πρόληψη των συμπτωμάτων και τη διατήρηση του καλού αποτελέσματος. Παρόλα αυτά όταν υπάρχει έντονος πόνος μετά από μια κουραστική ημέρα καλό είναι να πραγματοποιούνται μόνο οι διατάσεις και στη συνέχεια η ανάρροπη θέση και η παγοθεραπεία.
Συμπληρωματικά, μεγάλο ρόλο παίζει και η χρήση μίας απλής ελαστικής επιγονατίδας με οπή, την οποία χρησιμοποιεί ο ασθενής κατά τη διάρκεια της ημέρας, βοηθώντας την επικέντρωση της επιγονατίδας χωρίς να αυξάνει τα φορτία στην άρθρωση.
Τέλος, ο ασθενής εκπαιδεύεται έτσι ώστε να αποφεύγει κάποιες καθημερινές δραστηριότητες που αποδεδειγμένα αυξάνουν τις δυνάμεις που ασκούνται στην άρθρωση, καταπονούν ακόμα περισσότερο το χόνδρο της επιγονατίδας και εντέλει χειροτερεύουν τον πόνο. Αυτές είναι η χρήση σκαλών και κυρίως το κατέβασμα, το τρέξιμο σε ανώμαλο έδαφος, η βάδιση σε έδαφος με μεγάλη κλίση (ανηφόρα-κατηφόρα) και η καθιστή θέση σε χαμηλά καθίσματα με τα γόνατα σε μεγάλη κάμψη (πάνω από 90 μοίρες).
Όταν η συντηρητική θεραπεία αποτυγχάνει ή όταν υπάρχει συνοδός παθολογία στο γόνατο όπως αυτή διαγιγνώσκεται από τον ορθοπαιδικό, τότε η οριστική λύση είναι το χειρουργείο, το οποίο τις περισσότερες φορές γίνεται με τη βοήθεια της αρθροσκόπησης από οπές του δέρματος, κατά το οποίο με κάμερα βλέπουμε το χόνδρο της επιγονατίδος και μπορούμε με τα αρθροσκοπικά εργαλεία να επιδιορθώσουμε τη βλάβη. Ακόμα όμως και μετά το χειρουργείο, ο ασθενής καλείται πάντα να έχει στην καθημερινότητα του τις ασκήσεις φυσικοθεραπείας που θα διατηρήσουν το καλό αποτέλεσμα του χειρουργείου.
Το παρόν άρθρο είναι καθαρά για ενημερωτικούς-εκπαιδευτικούς σκοπούς και επ’ ουδενί δεν αποτελεί ιατρική συμβουλή. Παρακαλείσθε αν έχετε κάποιο ιατρικό πρόβλημα να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα. Το περιεχόμενο των άρθρων βασίζεται στη σύγχρονη ιατρική μεθοδολογία και στη διεθνή βιβλιογραφία, καθώς επίσης και σε άρθρα τα οποία δημοσιεύονται στην Αμερικανική Εταιρεία Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, στην Ευρωπαική Εταιρεία Χειρουργικής Ποδιού και Ποδοκνημικής, καθώς και σε άλλες διεθνώς αναγνωρισμένες Ορθοπαιδικές εταιρείες.