Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα
Τι είναι ο καρπιαίος σωλήνας;
Ο καρπιαίος σωλήνας είναι μια ανατομική δομή στον καρπό μας η οποία δημιουργείται από τα οστάρια του καρπού στο βάθος και στα πλάγια, ενώ την οροφή του καρπιαίου σωλήνα σχηματίζει ο εγκάρσιος σύνδεσμος του καρπού. Δια του “σωλήνα” αυτού περνούν 9 καμπτήρες τένοντες των δακτύλων μας καθώς επίσης και το μέσο νεύρο.
Ο εγκάρσιος σύνδεσμος του καρπού είναι μια ισχυρή δομή συνδετικού ιστού. Επειδή τα όρια του καρπιαίου σωλήνα είναι αρκετά ανελαστικά (το μόνο που δύναται να διαταθεί είναι ο εγκάρσιος σύνδεσμος, το περιεχόμενο του σε όγκο δε δύναται να αυξηθεί αρκετά.
Τι είναι το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα;
Είναι μια περιφερική πιεστική νευροπάθεια του μέσου νεύρου, εντός του καρπιαίου σωλήνα.
Έτσι, όταν για κάποιο λόγο αυξηθεί ο όγκος του καρπιαίου σωλήνα μετά από ένα όριο (που δεν γίνεται να ξεπεραστεί λόγω της ανελαστικότητας του εγκαρσίου συνδέσμου) προκαλείται πίεση στο μέσο νεύρο με αποτέλεσμα ο ασθενής να αποκτά συμπτώματα. Συνεπώς λόγω της μείωσης του χώρου που διατίθεται στο μέσο νεύρο, προκαλείται μια πίεση σε αυτό με αποτέλεσμα τη νευροπάθεια.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Ο ασθενής βιώνει πόνο, παραισθησίες (μυρμηγκιάσματα – μούδιασμα) και τέλος απώλεια δύναμης στο χέρι. Τα συμπτώματα αφορούν την παλαμιαία επιφάνεια του αντίχειρα, του δείκτη, του μέσου και του μισού παραμέσου δακτύλου. Συχνά, οι ασθενείς ασυναίσθητα “τινάζουν” τα χέρια τους ιδίως τις βραδινές ώρες για να απαλλαγούν από τον πόνο και την κακή αυτή αίσθηση του μουδιάσματος, καθώς επίσης συχνά τους πέφτουν πράγματα από το χέρι, καθώς αυτό έχει χάσει τη δύναμη του. Αρχικά τα συμπτώματα εμφανίζονται και υποχωρούν αυτόματα, ενώ όσο η πάθηση χειροτερεύει, αυτά εγκαθίστανται μόνιμα και γίνονται ολοένα και πιό ενοχλητικά. Στο τελικό στάδιο μπορεί κανείς να παρατηρήσει την ατροφία των μυών του θέναρος, λόγω της πίεσης του μέσου νεύρου.
Πού οφείλεται;
Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Επηρεάζονται περισσότερο οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι, ενώ έχουν ενοχοποιηθεί μια σειρά παραγόντων, όπως είναι:
- Η κληρονομικότητα (κάποιοι άνθρωποι έχουν στενότερο καρπιαίο σωλήνα από τη γέννησή τους)
- Η υπέρχρηση του χεριού
- Η εγκυμοσύνη
- Ο σακχαρώδης διαβήτης
- Η ρευματοειδής αρθρίτιδα
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Πρωταρχικής σημασίας είναι η σωστή λήψη του ιστορικού από τον ορθοπαιδικό, έτσι ώστε να αναζητηθούν τα πιθανά αίτια της πάθησης. Το ιστορικό συμπληρώνει πάντα η ιατρική εξέταση από τον ορθοπαιδικό, όπου θα αποκλεισθούν άλλες παθήσεις που μπορεί να μιμούνται το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Στη διάγνωση βοηθά ο υπέρηχος που απεικονίζει άριστα το μέσο νεύρο και όλο το περιεχόμενο του καρπιαίου σωλήνα, δίνοντας μάλιστα τη δυνατότητα μέτρησης του μεγέθους του μέσου νεύρου. Η εξέταση που επιβεβαιώνει τη διάγνωση είναι το ηλεκτρομυογράφημα, όπου αποδεικνύεται η καθυστέρηση στην αγωγιμότητα του μέσου νεύρου. Συμπληρωματικά και ανά περίπτωση, μπορεί να ζητηθεί μαγνητική τομογραφία του καρπού αν αυτό κριθεί απαραίτητο, καθώς επίσης και απλή ακτινογραφία πηχεοκαρπικής προς αποκλεισμό άλλων διαγνώσεων.
Ποια η θεραπεία;
Εφόσον τεθεί η διάγνωση, η θεραπεία δε θα πρέπει να καθυστερεί, καθώς το μέσο νεύρο -όπως και τα υπόλοιπα νεύρα στον ενήλικα- ελάχιστα “αναγεννώνται”. Αυτό σημαίνει πως πρέπει άμεσα να αναστραφούν οι κακές συνθήκες πίεσης του μέσου νεύρου, καθώς όσο γρηγορότερα ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο καλύτερη είναι η αποκατάσταση όχι μόνο του πόνου αλλά και της δύναμης του χεριού και της γενικότερης λειτουργίας του άκρου.
Αρχικά προτείνεται η συντηρητική θεραπεία, η οποία συνίσταται σε ανάπαυση του άκρου, αποφυγή εργασιών που επιτείνουν τα συμπτώματα, τροποποίηση δραστηριοτήτων της καθημερινότητας οι οποίες τα αναπαράγουν, λήψη από του στόματος μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ασκήσεις κινητοποίησης του μέσου νεύρου εντός του καρπιαίου σωλήνα και τέλος η χρήση νάρθηκα κατά τις βραδινές ώρες του ύπνου, καθώς επίσης και κατά τη διάρκεια επίπονων εργασιών.
Σε ένα δεύτερο στάδιο και πριν το χειρουργείο, προτείνεται η έγχυση κορτικοστεροειδούς εντός του καρπιαίου σωλήνα, κάτω από υπερηχοτομογραφική καθοδήγηση προσφέροντας έτσι με τη χρήση του υπερήχου υψηλότερη ακρίβεια στην περιοχή της έγχυσης του φαρμάκου και με περισσότερη ασφάλεια, αποφεύγοντας τα λοιπά ευγενή στοιχεία της περιοχής (τους καμπτήρες τένοντες, τα υπόλοιπα νεύρα και αγγεία).
Τέλος, αρκετοί από τους ασθενείς παρά τη συντηρητική θεραπεία δεν ανακουφίζονται, με μοναδική πλέον λύση το χειρουργείο.
Πώς γίνεται το χειρουργείο;
Υπάρχουν δύο μέθοδοι χειρουργικής αποκατάστασης της νόσου. Η κλασική ανοικτή μέθοδος και η ελάχιστα παρεμβατική – κλειστή ή ενδοσκοπική – μέθοδος. Στόχος και των δύο αυτών τεχνικών είναι η απελευθέρωση του μέσου νεύρου με τη διατομή του εγκαρσίου συνδέσμου του καρπού, δίνοντας έτσι περισσότερο χώρο στον καρπιαίο σωλήνα, ώστε να αρθεί η πίεση του μέσου νεύρου.
Και με τις δύο μεθόδους ο ασθενής δε χρειάζεται νοσηλεία στην κλινική, μπορεί να εξέλθει μισή ώρα μετά το χειρουργείο λαμβάνοντας τις μετεγχειρητικές οδηγίες από τον ορθοπαιδικό.
Και οι δύο μέθοδοι είναι ανώδυνες και η αναισθησία είναι τοπική στο σημείο της επέμβασης με ξυλοκαΐνη, την ένεση δηλαδή που μας κάνει ο οδοντίατρος. Η διαδικασία είναι πλήρως ανώδυνη και αναίμακτη με τη χρήση ειδικής περιχειρίδας στον ώμο του ασθενούς για ίσχαιμο τεχνική. Αρχικά χορηγείται ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή, μισή περίπου ώρα πριν το χειρουργείο. Η τομή στην κλασική μέθοδο είναι στην παλάμη του ασθενούς στο ύψος της πηχεοκαρπικής περίπου 3-4 εκατοστών, ενώ με την ελάχιστα παρεμβατική/ενδοσκοπική μέθοδο η τομή αυτή είναι ακόμα μικρότερη, γύρω στα 2 εκατοστά. Στην κλασική μέθοδο η αποκάλυψη των στοιχείων γίνεται υπό άμεση όραση με τη χρήση μεγεθυντικών φακών (μεγεθυντικές λούπες), ενώ στην ενδοσκοπική τεχνική εισάγεται μέσω της μικρής τομής ένα εργαλείο-κάμερα και οι δομές απεικονίζονται σε οθόνη υψηλής ευκρίνειας. Και στις δύο περιπτώσεις αναγνωρίζεται ο εγκάρσιος σύνδεσμος του καρπού και τέμνεται, με διαφύλαξη του μέσου νεύρου, των κλάδων του και των λοιπών δομών (καμπτήρων τενόντων και αγγείων της περιοχής). Στη συνέχεια ακολουθεί η σύγκλειση του χειρουργικού τραύματος με ράμματα και η περίδεση του χεριού. Το χειρουργείο διαρκεί συνήθως 10 λεπτά και ο ασθενής εξέρχεται μισή ώρα μετά το χειρουργείο. Το χέρι χρειάζεται τις πρώτες μέρες να είναι σε ανάρροπη θέση με ανάρτηση για την αποφυγή οιδήματος/αιματώματος. Τα ράμματα αφαιρούνται στις δέκα περίπου μέρες, ενώ από την πρώτη μέρα του χειρουργείου ο ασθενής μπορεί να χρησιμοποιεί το χέρι του χωρίς όμως να σηκώνει βάρη ή να κάνει “βαριές” εργασίες. Η διάρκεια της αποθεραπείας, όπως επίσης και η επιλογή της μεθόδου εξαρτώνται άμεσα από τη βαρύτητα και τη διάρκεια της νόσου. Έτσι η ελάχιστα παρεμβατική μέθοδος εφαρμόζεται συνήθως σε ελαφρές μορφές της νόσου ενώ η κλασική μέθοδος εφαρμόζεται όταν η πίεση του μέσου νεύρου είναι μεγάλη, όταν η νόσος χρονίζει και πλέον υπάρχει ατροφία των μυών του θέναρος (του αντίχειρα) ή όταν πρόκειται για αναθεώρηση προηγούμενης επέμβασης. Στην τελευταία περίπτωση η αποθεραπεία μπορεί να καθυστερήσει έως και έξι μήνες με ένα χρόνο μετά το χειρουργείο, ή στο χείριστο σενάριο όπου η πίεση υφίσταται για πολλά χρόνια η πλήρης ανάκαμψη μπορεί να μην είναι εφικτή (αρκετά σπάνια). Η ανάκαμψη του μέσου νεύρου εξαρτάται συνεπώς άμεσα από τη βαρύτητα της πίεσης και τον χρόνο που αυτή εφαρμόστηκε στο νεύρο.
Όπως όλες οι επεμβάσεις, έτσι και αυτή έχει πιθανές επιπλοκές. Αυτές είναι η λοίμωξη, η αιμορραγία (αιμάτωμα), η κάκωση του ίδιου του μέσου νεύρου ή κλάδων του, η δημιουργία συμφύσεων και η υποτροπή της νόσου. Οι επιπλοκές αυτές αποφεύγονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία και σχεδόν μηδενίζονται με τη χορήγηση ενδοφλέβιας αντιβίωσης, τη σωστή χειρουργική τεχνική αλλά και την κατάλληλη επιλογή της μεθόδου εξατομικευμένα για τον κάθε ασθενή.
Το παρόν άρθρο είναι καθαρά για ενημερωτικούς-εκπαιδευτικούς σκοπούς και επ’ ουδενί δεν αποτελεί ιατρική συμβουλή. Παρακαλείσθε αν έχετε κάποιο ιατρικό πρόβλημα να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα. Το περιεχόμενο των άρθρων βασίζεται στη σύγχρονη ιατρική μεθοδολογία και στη διεθνή βιβλιογραφία, καθώς επίσης και σε άρθρα τα οποία δημοσιεύονται στην Αμερικανική Εταιρεία Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, στην Ευρωπαική Εταιρεία Χειρουργικής Ποδιού και Ποδοκνημικής, καθώς και σε άλλες διεθνώς αναγνωρισμένες Ορθοπαιδικές εταιρείες.