Έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα – “Αγκώνας του τενίστα”
Τί είναι;
Η έξω επικονδυλίτιδα του αγκώνα είναι μια ιδιαίτερα συχνή επώδυνη πάθηση που αφορά στην έξω επιφάνεια του αγκώνα. Επί της ουσίας πρόκειται για μια τενοντοπάθεια (ερεθισμό – άσηπτη φλεγμονή – επαναλαμβανόμενο μικροτραυματισμό) της έκφυσης των εκτεινόντων μυών του καρπού και των δακτύλων (με πρωταγωνιστή το βραχύ κερκιδικό εκτείνοντα τον καρπό), των μυών δηλαδή που είναι υπεύθυνοι για την έκταση του καρπού και των δακτύλων μας. Παρατηρείται συχνά σε τενίστες, κυρίως ερασιτέχνες, που λόγω κακής τεχνικής ή λόγω λανθασμένης επιλογής μεγέθους ρακέτας καταπονούν τον αγκώνα τους και εμφανίζουν τη συγκεκριμένη πάθηση. Ωστόσο, δεν είναι σπάνια η εμφάνιση και στο γενικό πληθυσμό, μετά από “κατάχρηση” των μυών αυτών.
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα παρουσιάζονται συνήθως σταδιακά και σχεδόν ποτέ δεν αναφέρεται κάποιος τραυματισμός που έγινε αντιληπτός από τον ασθενή. Με τις καθημερινές δραστηριότητες οι τένοντες καταπονούνται ακόμη περισσότερο με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να γίνονται ολοένα και πιό ενοχλητικά, έντονα και επίμονα. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι ο πόνος. Σταδιακά αυξάνεται η ένταση και η διάρκεια του, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην μπορεί να εκτελέσει τις καθημερινές δραστηριότητες με το χέρι του. Συνήθως το χέρι που επηρεάζεται είναι το επικρατές, αυτό δηλαδή με το οποίο γράφουμε, ζωγραφίζουμε κλπ. Σε ένα επόμενο στάδιο, ο ασθενής αντιλαμβάνεται ότι έχει χάσει δύναμη στο χέρι του και ο πόνος είναι ιδιαίτερα έντονος και δεν υποχωρεί.
Πού οφείλεται;
Η πιο διαδεδομένη θεωρία για την ανάπτυξη έξω επικονδυλίτιδας του αγκώνα είναι οι επαναλαμβανόμενες μικροσκοπικές κακώσεις (μικρορρήξεις) στους εκτείνοντες μύες που συμβαίνουν μετά από υπέρχρησή τους. Σε επαγγελματίες που χρειάζεται να κάνουν συχνά έκταση στον καρπό και τα δάκτυλά τους κατά τη διάρκεια της εργασίας τους (συμπεριλαμβανομένων και των αθλητών ρακέτας) με τους αγκώνες τεντωμένους σε έκταση, δημιουργούνται τραυματισμοί στους τένοντες των εκτεινόντων στον αγκώνα, που σε βάθος χρόνου είναι αδύνατο να επουλωθούν και προκαλούν έτσι συμπτώματα. Δεν υπάρχει σαφές ιστορικό τραυματισμού· ο ασθενής αρχικά δεν αντιλαμβάνεται τις μικρές αυτές κακώσεις που προκαλεί με την υπέρχρηση του χεριού του και συνεχίζει αυτές τις δραστηριότητες που είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία της πάθησης. Τα επαγγέλματα που είναι “επιρρεπή” στην πάθηση είναι πέραν από τους αθλητές ρακέτας, οι ζωγράφοι, οι υδραυλικοί, οι επιπλοποιοί, οι μάγειρες, οι καθαριστές, οι χασάπηδες, οι νοικοκυρές κ.α. Είναι κατανοητό ότι η άρση βαρών και η επανάληψη συγκεκριμένων κινήσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της νόσου. Η συχνότερη ηλικία εμφάνισης της πάθησης είναι τα 30 με 50 έτη. Άλλοι παράγοντες μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της έξω επικονδυλίτιδας, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα, τα αυτοάνοσα νοσήματα και παθήσεις του συνδετικού ιστού και θα πρέπει να διερευνώνται σε άτυπες περιπτώσεις, όπου δηλαδή δεν υπάρχει υπέρχρηση του χεριού από τον ασθενή.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση βασίζεται στη σωστή λήψη του ιστορικού του ασθενούς. Ποιά είναι η εργασία, πόσο καταπονείται το χέρι καθημερινά, ποιες κινήσεις του χεριού επαναλαμβάνονται, είναι μερικές από τις ερωτήσεις που δεν παραβλέπονται. Επίσης η συμμετοχή σε αθλήματα και κυρίως σε αθλήματα ρακέτας. Επιπρόσθετα, πάντα διερευνώνται και άλλες παθήσεις από το ατομικό αναμνηστικό του ασθενούς, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, άλλα αυτοάνοσα νοσήματα και παθήσεις του συνδετικού ιστού, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης και άλλα. Το ιστορικό συμπληρώνει η κλινική εξέταση με κύριο χαρακτηριστικό την επιβεβαίωση της κλινικής υποψίας αλλά και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, τα συμπτώματα των οποίων μπορεί να ομοιάζουν. Σε ένα ποσοστό 20% περίπου μπορεί να συνυπάρχει πίεση του οπίσθιου μεσόστεου νεύρου, μια περιφερική παγίδευση του οποίου μπορεί να δώσει παρόμοια συμπτώματα. Στη διάγνωση βοηθούν και ο υπέρηχος μυοσκελετικού μια φθηνή, γρήγορη και χωρίς ακτινοβολία εξέταση που μας δίνει πολλές λεπτομέρειες σχετικά με την κατάσταση των εκτεινόντων τενόντων στον αγκώνα και απεικονίζει το οπίσθιο μεσόστεο νεύρο ταυτόχρονα. Συμπληρωματικά, διενεργούνται απλές ακτινογραφίες του αγκώνα, μαγνητική τομογραφία καθώς επίσης και ηλεκτρομυογράφημα – νευρολογική εξέταση με σκοπό την τεκμηρίωση της διάγνωσης και τον αποκλεισμό άλλων ασθενειών.
Ποια η θεραπεία;
Η θεραπεία αρχικά είναι συντηρητική. Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (80-95% του συνόλου των ασθενών) θεραπεύονται με συντηρητικά μέτρα, έχοντας καλή αποκατάσταση. Η διάρκεια των συμπτωμάτων μπορεί να είναι αρκετά μεγάλη, ως και 6-12 μήνες, ωστόσο ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί πιστά το θεραπευτικό πρωτόκολλο, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος παρέρχεται μετά το διάστημα αυτό.
Η συντηρητική θεραπεία έγκειται σε:
- Ανάπαυση – αποφυγή των εργασιών που επιτείνουν τον πόνο για αρκετές εβδομάδες
- Αγωγή με αντιφλεγμονώδη φάρμακα
- Νάρθηκας έξω επικονδυλίτιδας
- Πρόγραμμα αποκατάστασης – ασκήσεις φυσικοθεραπείας αγκώνα
- Εγχύσεις κορτιζόνης ή αυτόλογων αυξητικών παραγόντων συμπυκνωμένων αιμοπεταλίων (PRP) υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση
(Courtesy of Allan K. Mishra, MD, Menlo Park, CA.) - Κρουστικός υπέρηχος
Αλλαγή του εξοπλισμού αν πρόκειται για αθλητές τένις, κατόπιν υποδείξεων του ορθοπαιδικού
Πότε χρειάζεται χειρουργείο;
Στις σπάνιες περιπτώσεις που αποτυγχάνει η συντηρητική θεραπεία (5-20% των περιπτώσεων), μετά την πάροδο 6-12 μηνών, εφαρμόζονται πλέον κάποια μέτρα πριν ο ασθενής οδηγηθεί στο χειρουργείο. Όταν πλέον έχουν αποκλεισθεί άλλες καταστάσεις και παρά τη συντηρητική αγωγή ο πόνος παραμένει, τότε ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο.
Τι επέμβαση χρειάζεται;
Το χειρουργείο μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε ανοικτά (κλασική μέθοδος), είτε αρθροσκοπικά. Και στις δύο περιπτώσεις στόχος είναι ο καθαρισμός του τμήματος των τενόντων που έχουν υποστεί βλάβη στο ύψος του έξω επικονδύλου στον αγκώνα και στη συνέχεια η επανακαθήλωση του υγιούς πλέον τένοντα των εκτεινόντων στην ανατομική περιοχή της έκφυσής του. Η πλέον διαδεδομένη μέθοδος είναι η ανοικτή, καθώς επιτρέπει τον καλύτερο καθαρισμό του πάσχοντος τένοντα και την πιό ανατομική επανακαθήλωσή του στον έξω επικόνδυλο. Επιπλέον, πάντα αναγνωρίζεται και το οπίσθιο μεσόστεο νεύρο, καθώς στο ένα πέμπτο περίπου των περιπτώσεων συμμετέχει στη δημιουργία του πόνου (αυτός είναι και ο λόγος που προεγχειρητικά ζητείται ηλεκτρομυογράφημα, μια νευρολογική εξέταση δηλαδή για να γνωρίζουμε εκ των προτέρων την κατάσταση του νεύρου). Το χειρουργείο γίνεται με περιοχική αναισθησία και ο ασθενής εφόσον όλα βαίνουν καλώς μετά το χειρουργείο μπορεί να αποχωρήσει την ίδια ημέρα. Άμεσα μετεγχειρητικά ο αγκώνας ακινητοποιείται για μια περίπου εβδομάδα και εν συνεχεία ο ασθενής ακολουθεί πρόγραμμα αποκατάστασης με σκοπό το πλήρες και ανώδυνο εύρος κίνησης του αγκώνα αρχικά και εν συνεχεία την πλήρη αποκατάσταση με πρόγραμμα ενδυνάμωσης.
Το παρόν άρθρο είναι καθαρά για ενημερωτικούς-εκπαιδευτικούς σκοπούς και επ’ ουδενί δεν αποτελεί ιατρική συμβουλή. Παρακαλείσθε αν έχετε κάποιο ιατρικό πρόβλημα να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα. Το περιεχόμενο των άρθρων βασίζεται στη σύγχρονη ιατρική μεθοδολογία και στη διεθνή βιβλιογραφία, καθώς επίσης και σε άρθρα τα οποία δημοσιεύονται στην Αμερικανική Εταιρεία Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, στην Ευρωπαική Εταιρεία Χειρουργικής Ποδιού και Ποδοκνημικής, καθώς και σε άλλες διεθνώς αναγνωρισμένες Ορθοπαιδικές εταιρείες.